Kıdem Tazminatı Nedir, Şartları Nelerdir ve Nasıl Hesaplanır? | 2025 Güncel Rehber

Çalışma hayatının en temel ve en önemli güvencelerinden biri olan kıdem tazminatı, bir işçinin yıllar boyunca aynı işverene verdiği emeğin ve sadakatin bir karşılığıdır. İş sözleşmesi belirli şartlar altında sona erdiğinde, işçinin geleceğini güvence altına alan bu yasal hak, hem çalışanlar hem de işverenler için en çok merak edilen konuların başında gelir.

Peki, kıdem tazminatı tam olarak nedir? Kimler bu haktan yararlanabilir? Tazminatınız nasıl hesaplanır ve 2025 yılı için güncel tavan ücreti ne kadardır? Güler Hukuk Bürosu olarak, Bursa'daki müvekkillerimizin bu en temel haklarını eksiksiz ve doğru bir şekilde alabilmeleri için tüm hukuki süreçleri titizlikle yönetiyoruz. Bu yazımızda, kıdem tazminatına dair tüm soruları güncel verilerle ve anlaşılır örneklerle yanıtladık.

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, 1475 sayılı eski İş Kanunu'nun halen yürürlükte olan 14. maddesi uyarınca, bir işçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir tam yıl çalışmasının ardından, iş sözleşmesinin kanunda belirtilen nedenlerden biriyle sona ermesi durumunda, işveren tarafından kendisine ödenen bir toplu paradır. Bu tazminat, çalışanın hizmet süresi ve aldığı son ücrete göre hesaplanır.

Kimler Kıdem Tazminatı Alabilir? (Gerekli Şartlar)

Bir çalışanın kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için iki temel şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir:

1. En Az 1 Yıl Çalışma Şartı: İşçinin, aynı işverenin işyeri veya işyerlerinde kesintili ya da kesintisiz olarak en az 1 tam yıl çalışmış olması zorunludur. Mevsimlik işlerde veya farklı zamanlarda aynı işverene bağlı yapılan çalışmalarda, bu süreler birleştirilerek hesaplanır.

2. İş Sözleşmesinin Belirli Nedenlerle Sona Ermesi Şartı: Kıdem tazminatına hak kazanılacak en kritik durum, iş sözleşmesinin fesih şeklidir. Aşağıdaki durumlarda çalışan kıdem tazminatı alabilir:

• İşveren Tarafından Haklı Nedenler Dışında Fesih: İşverenin, İş Kanunu Madde 25/II'de sayılan "Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller" (hırsızlık, işverene hakaret, işe sarhoş gelme vb.) dışındaki herhangi bir nedenle işçiyi işten çıkarması.
• İşçi Tarafından Haklı Nedenle Fesih (İstifa): İşçinin, kanunda belirtilen haklı nedenlere dayanarak istifa etmesi durumunda kıdem tazminatı hakkı doğar. Bu nedenler başlıca şunlardır:
  • Sağlık Sebepleri: İşin, işçinin sağlığı için tehlike oluşturması.
  • Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller: İşverenin işçiye mobbing uygulaması, hakaret etmesi, cinsel tacizde bulunması, ücretini eksik veya hiç ödememesi.
  • Zorlayıcı Sebepler: İşyerinde çalışmanın 1 haftadan fazla süreyle durmasını gerektiren zorlayıcı bir nedenin ortaya çıkması.
• Muvazzaf Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma: Erkek çalışanların askerlik görevi için işten ayrılması.
• Emeklilik Hakkının Elde Edilmesi: Yaşlılık, malullük veya toptan ödeme almak amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurulması.
• Kadın İşçinin Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılması: Kadın işçinin, evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde kendi isteğiyle işten ayrılması.
• İşçinin Vefatı: Çalışanın vefatı durumunda, kıdem tazminatı yasal mirasçılarına ödenir.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır? (Adım Adım Örnekli Anlatım)

Kıdem tazminatı, çalışanın her bir tam hizmet yılı için 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti tutarında ödenir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaba katılır.

Hesaplama Adımları:

1. Son Giydirilmiş Brüt Ücreti Bulun: Bu, hesaplamanın temelidir. "Giydirilmiş Brüt Ücret", işçinin aldığı son brüt maaşına ek olarak, kendisine düzenli olarak sağlanan para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli ikramiyeler, primler, yakacak yardımı vb.) aylık toplamının eklenmesiyle bulunur.
2. Toplam Çalışma Süresini Belirleyin: İşçinin işe girdiği ve çıktığı tarihler arasındaki toplam süre yıl, ay ve gün olarak hesaplanır.
3. Hesaplamayı Yapın:
   • Her tam yıl için 1 aylık (30 günlük) giydirilmiş brüt ücret alınır.
   • Artan aylar ve günler de oranlanarak hesaba eklenir.

Örnek Hesaplama:

• Çalışma Süresi: 5 yıl, 6 ay, 10 gün

• Son Giydirilmiş Brüt Ücret: 30.000 TL

• 5 Tam Yıl İçin: 5 x 30.000 TL = 150.000 TL

• 6 Ay İçin: (30.000 TL / 12 ay) x 6 ay = 15.000 TL

• 10 Gün İçin: (30.000 TL / 365 gün) x 10 gün = 821,91 TL

• Toplam Brüt Kıdem Tazminatı: 150.000 + 15.000 + 821,91 = 165.821,91 TL

Bu tutardan sadece Damga Vergisi (%0,759) kesilir, Gelir Vergisi kesilmez.

Kıdem Tazminatı Tavanı Nedir? (2025 Güncel Durum)

Devlet, kıdem tazminatı hesaplamasında bir üst sınır belirlemiştir. Bu sınıra "kıdem tazminatı tavanı" denir. Eğer bir çalışanın giydirilmiş brüt ücreti bu tavan miktarından yüksekse, hesaplama çalışanın kendi ücreti üzerinden değil, ilan edilen tavan ücret üzerinden yapılır.

Güncel Tavan: Kıdem tazminatı tavanı her yıl Ocak ve Temmuz aylarında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından memur maaş katsayılarına göre yeniden belirlenir.

1 Ocak 2025 - 30 Haziran 2025 dönemi için geçerli olan kıdem tazminatı tavanı brüt 46.655,43 TL olarak belirlenmiştir. Bu tavan ücreti, 1 Temmuz 2025 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından memur maaş katsayılarına göre yeniden güncellenecektir.

Kıdem Tazminatında Zaman Aşımı

Kıdem tazminatı alacağında zaman aşımı süresi, iş akdinin feshinden itibaren 5 yıldır. Bu süre içinde talep edilmeyen veya dava açılmayan alacaklar zaman aşımına uğrar.

Bursa'da İş Hukuku ve Kıdem Tazminatı Davaları

Kıdem tazminatı, işçinin en temel güvencelerinden biridir. Ancak uygulamada, ücretin eksik hesaplanması, bazı menfaatlerin "giydirilmiş ücrete" dahil edilmemesi veya işverenin ödeme yapmaktan kaçınması gibi sorunlarla sıkça karşılaşılmaktadır.

Hak kaybı yaşamamak, tazminatınızı doğru ve eksiksiz bir şekilde tahsil etmek için hukuki süreci bir uzmanla yürütmek en sağlıklı yoldur. Güler Hukuk Bürosu olarak, Bursa'daki müvekkillerimize işçi hakları ve kıdem tazminatı davaları konusunda profesyonel avukatlık hizmeti sunmaktayız. Hakkınızı aramak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Av. Uğur Güler

Güler Hukuk Bürosu